maandag 4 juli 2011

Verwaarlozing van de Nederlandse taal door expats

Taalverwaarlozing
Regelmatig ontvangen we wanhopige e-mailberichten van een vader of moeder die ‘met spoed’ het Nederlands van een zoon of dochter wil aanpakken. Vaak doordat de familie, of een deel ervan, onverwacht ineens naar Nederland terugkeert.
De redenen van het ‘verwaarlozen’ van de Nederlandse taal lopen uiteen. Sommige ouders vinden het bijhouden van het Nederlandse taal gewoon niet belangrijk. Ineke die woonde op het Frans-sprekende eiland La Reunion, vertelde ons: ‘Het Frans dat ze hier spreken pikte mijn dochter heel gemakkelijk op. Ik ga ervan uit dat we hier blijven, maar mocht dit niet het geval zijn, dan leert ze een eventuele andere taal, waarschijnlijk weer niet zo makkelijk. En mijn ouders spreken ook goed Frans, dus ik zie het nut van het Nederlands eerlijk gezegd niet zo in. Zo belangrijk is onze taal niet in de wereld.’
‘Voorgoed’ blijkt echter niet voor iedereen even lang te duren. Door allerlei omstandigheden kan het zijn dat families, of een deel ervan, toch terugkeren naar Nederland en dan moet er ineens toch snel Nederlands geleerd gaan worden. Als het kind jong genoeg is, dan zal het Nederlands lezen en schrijven aanvankelijk veel moeite kosten, maar na verloop van tijd kunnen de meeste jonge kinderen hun klasgenoten weer prima bijbenen.
Voor kinderen vanaf een jaar of tien, twaalf, is dit een ander verhaal. Kinderen die rond die leeftijd terugkeren, hebben het, qua taal, vaak al een stuk moeilijker met (her-)integreren op hun school in Nederland. Hoe ouder, hoe moeilijker dus. De gemiste hoeveelheid stof wordt natuurlijk steeds groter, maar ook de ‘soepelheid’ waarmee kinderen een nieuwe taal leren, wordt minder. Vanaf een jaar of 13, 14 zie je dat de meeste kinderen die een groot deel van hun jeugd in het buitenland hebben doorgebracht en weinig  Nederlands hebben gesproken, zelfs een buitenlands accent houden.
De ideale situatie
Als mensen ons vragen of, en wanneer ze aan de slag moeten met het Nederlands van hun kinderen, dan zeggen we: start vanaf een jaar of zeven. De meeste kinderen kunnen dan al vrij goed lezen en schrijven in de taal waarin ze onderwijs krijgen en de kans op verwarring is daarmee ook minder groot. Als er een NTC-school in de buurt is, adviseren we het kind daar naar toe te laten gaan. Voorwaarde is wel dat er thuis nog voldoende Nederlands wordt gesproken. Als dit niet het geval is, dan bestaat de kans dat de achterstand te groot is voor een plek op de NTC-school. Als er thuis niet of heel weinig Nederlands wordt gesproken, dan is het aan te bevelen zo vroeg mogelijk met NTC-onderwijs te beginnen (vanaf groep 1).
Voor de e-mailers uit het begin van dit stuk, is dit wijsheid achteraf. Mensen die ons vragen wat ze moeten doen met hun kind van tien, dat nooit Nederlandse les heeft gehad en niet wordt toegelaten op de NTC-school en voor wie Edufax om dezelfde reden geen optie is, heeft Juffrouw Blom sinds kort een speciaal ‘bijspijkerpakket.’ Dit pakket bevat onder andere: woordkennis, lezen, spelling en werkwoordspelling.  Samen met de ouders stellen we de inhoud en een ‘programma’ samen.
Onze ervaring is dat het beter is om iedere dag tien minuten of een kwartier te oefenen, dan in het weekend twee uur achter elkaar. De stof ‘beklijft’ dan simpelweg beter. Daarnaast adviseren we om zoveel mogelijk Nederlands met elkaar te gaan spreken, Nederlandse boeken te gaan lezen en als het toevallig net zomervakantie is, om een zeil- of ponykamp te boeken in Nederland.
Het programma dat we samen opstellen hangt af van de ambitie van het gezin, de beschikbare hoeveelheid tijd en de grootte van de achterstand. Als het gezin binnen vier maanden terugkeert naar Nederland en het kind waar het omgaat moet instromen op een Nederlandse basisschool in groep 7, dan zal het programma en de werkdruk vanzelfsprekend hoger liggen dan wanneer er meer tijd is, of wanneer het om een jonger kind gaat. 
Voor oudere kinderen is het raadzaam om in combinatie met het Juffrouw Blom bijspijkerpakket, een‘echte’ bijlesleraar in te huren en eventueel logopedie (als er sprake is van een accent).
De moraal van dit verhaal:
Begin op tijd en maak vanaf jonge leeftijd gebruik van de Wereldschool, Edufax of de lokale NTC-school, als die er is. Bij Juffrouw Blom zijn we erg enthousiast over de NTC-scholen. De meeste kinderen die naar de NTC-school gaan, vinden het leuk en er is relatief weinig discipline voor nodig om het vol te houden omdat er toch een bepaald soort (sociale) ‘druk’ vanuit gaat.
Edufax en de Wereldschool bieden eveneens  kwalitatief hoogwaardig (maar niet heel goedkoop) onderwijs op afstand. Het grote voordeel van zowel Edufax als de Wereldschool is dat leerlingen (op afstand) door een ‘echte leerkracht van vlees en bloed’ in de gaten wordt gehouden, zowel inhoudelijk als qua motivatie.
Als genoemde mogelijkheden niet voldoende zijn om de kennis op peil te houden of te brengen of omdat de achterstand te groot is, dan is Juffrouw Blom er voor ondersteuning op het gebied van de Nederlandse taal. Juffrouw Blom is betaalbaar en voor iedereen. Ook kinderen die op hun tiende beginnen met het leren van Nederlands, kunnen bij Juffrouw Blom terecht.
Het enige nadeel is dat Juffrouw Blom er niet zo bovenop zit, als de ‘eigen leerkracht’ die je bij de andere vormen van afstandsonderwijs hebt. De ouders van de kinderen zullen deze, niet altijd even dankbare, rol op zich moeten nemen. Aan de andere kant is de voldoening des te groter als er na verloop van tijd grote stappen vooruit worden geboekt.

Voor meer info over het bijspijkerpakket: info@juffrouwblom.com